الاستومر چیست؟ بررسی دقیق انواع، خواص، کاربردها، مزایا و معایب الاستومرها

الاستومرها دسته ای از پلیمرها با خواص منحصر به فرد هستند که به آنها اجازه می دهد پس از قرار گرفتن در معرض تغییر شکل، کشیده شده و شکل اصلی خود را بازیابی کنند. آنها معمولاً به عنوان لاستیک شناخته می شوند و به دلیل خواص مکانیکی، الکتریکی و شیمیایی مطلوب در صنایع مختلف کاربرد فراوانی دارند. این مقاله در مورد خواص، کاربردها، مزایا و معایب الاستومرها بحث خواهد کرد.

خواص الاستومرها:

الاستومرها با خاصیت ارتجاعی بالا و مدول یانگ کم مشخص می شوند، به این معنی که می توانند به طور قابل توجهی بدون شکستگی کشیده شوند. آنها همچنین دارای استحکام کششی کم و ازدیاد طول در هنگام شکست هستند که آنها را برای کاربردهایی که به انعطاف پذیری نیاز دارند، ایده آل می کند. الاستومرها عموماً آمورف هستند و دمای ذوب و انتقال شیشه ای پایینی دارند. آنها همچنین در برابر تخریب شیمیایی مقاوم هستند و خواص عایق الکتریکی خوبی دارند.

موارد استفاده الاستومرها:

الاستومرها در طیف وسیعی از کاربردها از جمله خودروسازی، هوافضا، ساخت و ساز، پزشکی و محصولات مصرفی استفاده می شوند. در صنعت خودروسازی، الاستومرها برای آب بندی، میرایی ارتعاش و تولید تایر استفاده می شوند. در هوافضا از الاستومرها برای آب بندی، عایق کاری و جذب ضربه استفاده می شود. در ساخت و ساز از الاستومرها برای پوشش سقف، عایق رطوبتی و عایق صدا استفاده می شود. در صنعت پزشکی از الاستومرها برای تولید دستکش ها و سایر وسایل پزشکی استفاده می شود. در میان محصولات مصرفی، از الاستومرها برای اسباب بازی ها، کفش ها و وسایل خانه استفاده می شود.

مزایای الاستومرها:

الاستومرها مزایای متعددی نسبت به سایر مواد دارند. آنها دارای خواص الاستیک عالی هستند که آنها را برای کاربردهایی که نیاز به انعطاف پذیری دارند، ایده آل می کند. آنها همچنین دارای مقاومت شیمیایی خوبی هستند که به آنها اجازه می دهد در برابر تخریب در هنگام قرار گرفتن در معرض محیط های خشن مقاومت کنند. الاستومرها را می‌توان به گونه‌ای فرمول‌بندی کرد که ویژگی‌های خاصی مانند مقاومت در برابر دمای بالا یا پایین، مقاومت در برابر روغن و هدایت الکتریکی داشته باشند. علاوه بر این، الاستومرها به راحتی فرآینددهی می شوند و می توانند به اشکال پیچیده قالب گیری شوند.

انواع الاستومر ها:  

لاستیک طبیعی (NR)

لاستیک طبیعی که به نام لاتکس نیز شناخته می شود، نوعی الاستومر است که از شیره درختان لاستیک به دست می آید. دارای خواص الاستیک عالی، استحکام کششی بالا و مقاومت سایشی خوب است. لاستیک طبیعی به طور گسترده در صنعت خودروسازی برای تولید لاستیک و در صنعت پزشکی برای تولید دستکش و سایر وسایل پزشکی استفاده می شود.

لاستیک استایرن بوتادین (SBR)

لاستیک استایرن بوتادین نوعی الاستومر مصنوعی است که از پلیمریزاسیون استایرن و بوتادین تولید می شود. دارای مقاومت سایشی خوب، استحکام کششی بالا و انعطاف پذیری خوب است. SBR معمولاً در ساخت لاستیک، تسمه نقاله و کفش استفاده می شود.

مونومر اتیلن پروپیلن دی ان (EPDM)

مونومر اتیلن پروپیلن دی ان نوعی الاستومر مصنوعی است که از مونومرهای اتیلن، پروپیلن و دی ان ساخته می شود. دارای مقاومت خوبی در برابر آب و هوا، خواص عایق الکتریکی عالی و مقاومت شیمیایی خوب است. EPDM در سقف، آب بندی خودرو و عایق الکتریکی استفاده می شود.

پلی کلروپرن (CR)

پلی کلروپرن، همچنین به عنوان نئوپرن شناخته می شود، نوعی الاستومر مصنوعی است که از مونومرهای کلروپرن ساخته می شود. دارای مقاومت عالی در برابر آب و هوا، مقاومت خوب در برابر روغن و مقاومت خوب در برابر ازن است. از پلی کلروپرن در ساخت واشر، شیلنگ و مهر و موم استفاده می شود.

لاستیک سیلیکونی (SiR)

لاستیک سیلیکونی نوعی الاستومر مصنوعی است که از سیلیکون، اکسیژن و سایر ترکیبات آلی ساخته شده است. دارای مقاومت حرارتی عالی، خواص عایق الکتریکی خوب و مقاومت شیمیایی خوب است. لاستیک سیلیکونی معمولاً در ساخت عایق­ های مقاوم در برابر دمای بالا، واشرها و عایق های الکتریکی استفاده می شود.

فلورالاستومرها (FKM)

فلورالاستومرها که با نام ویتون نیز شناخته می شوند، نوعی الاستومر مصنوعی هستند که از هیدروکربن های فلوئوردار ساخته می شوند. آنها دارای مقاومت شیمیایی عالی، مقاومت حرارتی خوب و خواص عایق الکتریکی خوب هستند. فلورالاستومرها معمولاً در صنایع شیمیایی، هوافضا و خودروسازی استفاده می‌شوند.

ترموپلاستیک الاستومرها (TPE)

ترموپلاستیک الاستومرها نوعی الاستومر هستند که مانند ترموپلاستیک ها قابل ذوب و اصلاح هستند. آنها خاصیت ارتجاعی خوب، مقاومت شیمیایی خوب و فرآیند پذیری خوبی دارند. TPE ها در ساخت قطعات خودرو، تجهیزات پزشکی و محصولات مصرفی استفاده می شوند.

پلی یورتان (PU)

الاستومرهای پلی یورتان نوعی الاستومر مصنوعی هستند که می توانند در طیف وسیعی از سختی ها و خواص تولید شوند. آنها مقاومت سایشی عالی، ظرفیت تحمل بار بالا و استحکام پارگی خوبی دارند. الاستومرهای پلی یورتان در ساخت غلتک های صنعتی، عایق­ ها و قطعات تعلیق خودرو استفاده می شود.

لاستیک بوتیل (IIR)

لاستیک بوتیل که با نام لاستیک ایزوپرن نیز شناخته می شود، نوعی الاستومر مصنوعی است که نفوذ ناپذیری عالی در برابر گاز و مقاومت شیمیایی خوبی دارد. معمولاً در ساخت لوله های داخلی، درپوش های دارویی و غشای سقف استفاده می شود.

پلی اتیلن کلرینه (CPE)

پلی اتیلن کلرینه یک نوع الاستومر مصنوعی است که از کلرزنی پلی اتیلن ساخته می شود. مقاومت شیمیایی عالی، هواپذیری خوب و انعطافپذیری خوب در دمای پایین دارد. پلی اتیلن کلرینه در ساخت عایق سیم و کابل، شیلنگ و غشای سقف استفاده می شود.

لاستیک اکریلیک (ACM)

لاستیک اکریلیک نوعی الاستومر مصنوعی است که از استرهای اسید اکریلیک و مقدار کمی مونومر دیگر ساخته می شود. دارای مقاومت عالی در برابر روغن، مقاومت خوب در برابر دمای بالا و آب و هوای خوب است. از لاستیک اکریلیک در ساخت عایق و واشر خودرو استفاده می شود.

لاستیک نیتریل (NBR)

لاستیک نیتریل که با نام Buna-N نیز شناخته می شود، نوعی الاستومر مصنوعی است که از آکریلونیتریل و بوتادین ساخته می شود. مقاومت در برابر روغن عالی، مقاومت شیمیایی خوب و انعطاف پذیری خوب در دمای پایین دارد. لاستیک نیتریل معمولاً در ساخت واشر، عایق و شیلنگ در صنایع خودروسازی و هوافضا استفاده می شود.

در نتیجه، الاستومرها یک کلاس منحصر به فرد از پلیمرها هستند که خاصیت ارتجاعی، مقاومت شیمیایی و انعطاف پذیری عالی را ارائه می دهند. آنها طیف گسترده ای از کاربردها را در صنایع مختلف دارند و خواص آنها را می توان برای برآوردن نیازهای خاص تنظیم کرد. در حالی که آنها دارای معایبی نیز هستند، الاستومرها به عنوان یک ماده با ارزش برای بسیاری از کاربردها مطرح ­اند.